Kapliczki okolic Rozprzy

Rozpoczął się jeden z najpiękniejszych miesięcy, który od kilku stuleci poświęcony jest szczególnej postaci, jaką jest Matka Boża. Maryja jest Majową Królową, której wszyscy wierzący oddają cześć w nabożeństwie majowym. Nabożeństwa te odprawiają się w kościele lub tam, gdzie świątyni nie ma- przy kapliczkach i krzyżach. Od wielu lat, w polskich wsiach pod koniec kwietnia, mieszkańcy przyozdabiają krzyże i kapliczki girlandami kolorowych kwiatów i wstążkami. Kiedy przychodzi miesiąc maj, pod koniec dnia, po skończonej pracy w polu i w gospodarstwie gromadzą się, by chwalić Majową Panią.

  Kapliczki i krzyże są stałym elementem polskiego krajobrazu. Stawiano je w różnych okresach, najwięcej od początków drugiej połowy XIX wieku do wybuchu II wojny światowej. Najczęściej wznoszono je w okresach epidemii, wojny, klęsk, głodu. Upamiętniały ważne miejsca i wydarzenia. Budowano je jako podziękę za otrzymane łaski, jako obronę przed klęskami żywiołowymi, w celu oddania mieszkańców wsi pod boską opiekę, jako upamiętnienie ważnych wydarzeń lub w miejscach związanych z lokalnymi legendami oraz cudownymi objawieniami. Wiele pokoleń Polaków przechodząc koło nich, na co dzień czyniło znak krzyża i przyklękało.  Do uwłaszczenia chłopów (1864 r.) fundatorami kapliczek były przede wszystkim klasztory i szlachta, rzadziej wioskowa społeczność. Po uwłaszczeniu chłopów zamożni gospodarze stawiali kapliczki i krzyże obok swych chałup.

  W literaturze fachowej istnieje dokładny podział na rożne typy kapliczek. Możemy je podzielić na:

– kapliczki nadrzewne, wykonane z drewna i oszklone. Zawieszone na starych sosnach, lipach, dębach i topolach przydrożnych;

-kapliczki na słupach, wykonane z drewna, kamieni lub murowane. Na takim cokole znajduje się figura święta albo godło krzyża z kamienia lub żelaza

-kapliczki wnękowe, w których wizerunki sakralne znajdują w ścianach domów, w bramach, murach lub we wnękach wykutych w skale czy też w  naturalnych niszach skalnych; czasami w dziuplach drzew

-kapliczki naziemne, czyli kapliczki domkowe – obiekty murowane lub drewniane, naśladujące formę małej świątyni, bądź kapliczki groty – obiekty wybudowane w formie sztucznej jaskini.

-figury przydrożne – rzeźby figuralne, pełnoplastyczne posągi, zazwyczaj kamienne lub drewniane, najczęściej osłonięte daszkami metalowymi wspartymi na prętach.

   W kapliczkach umieszczano wizerunki różnych świętych. Oprócz tych najważniejszych, czyli wizerunku Matki Boskiej i Jezusa, pojawiali się różni inni świeci, mający chronić od złego. I tak św. Jan Nepomucen chronił przed powodzią, św. Florian ochraniał przed ogniem, św. Mikołaj strzegł przed wilkami, św. Roch opiekował się hodowlą i chronił od zarazy, św. Józef z Dzieciątkiem był patronem rodzin, a św. Ambroży strzegł pasieki.

Wszystkie typy kapliczek można zobaczyć w naszych okolicach. Niektóre z nich, szczególnie te stare, wymagają renowacji.Moim zdaniem renowacji,a nie całkowitej przebudowy, bo tracą wtedy swój urok i nie są już świadectwem minionych czasów. Poniżej przedstawiam kilka kapliczek z okolic Rozprzy.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

•