O dawnym Cekanowie oraz rodzinach Suwartów i Serafinków

Dzisiejszy Cekanów (wieś leżąca na północ od Rozprzy) początki swojego istnienia powinien łączyć ze źrebiem we wsi Kępino, które powstało w I połowie XIII w. Czym był źreb w Polsce średniowiecznej? Były to zabudowania i grunty wchodzące w skład jednego gospodarstwa rolnego chłopa wolnego, niewolnego lub rycerza. Do gruntów zaliczano: pola uprawne, łąki, pastwiska oraz lasy. Termin ten zaczął zanikać w późnym średniowieczu.

    I tak właśnie obszar wchodził w skład wsi Kępino, by później całkowicie ją wchłonąć. Nazwa wsi Kępino zniknęła z pamięci okolicznych mieszkańców. Nazwa Cekanów po raz pierwszy pojawia się w przekazach źródłowych w XIII oraz XIV wieku. Właścicielami okolicznych dóbr w I poł. XIII był ród Półkoziców – władali nimi krewni arcybiskupa gnieźnieńskiego Pełki, którzy ziemię tę otrzymali od księcia. W roku 1239 opatowi sulejowskiemu – Piotrowi, udało się potwierdzić od księcia Bolesława Wstydliwego nadania wsi Kępino. I od tego momentu wieś przynależała do opactwa cystersów w Sulejowie, aczkolwiek toczono o nią przez kilka stuleci spory   z klasztorem Norbertanów w Witowie. W 1827 we wsi było 15 domów i 102 mieszkańców. W wieku XIX wieś przynależała do ekonomii Piotrków i była wsią rządową.

Do dziś żyją tam potomkowie rodu chłopskiego, którego losy przynajmniej od początku XVIII w. są nierozerwalnie z nią związane. Jest to rodziny Serafinków (Serafinów). Poza tym we wsi mieszkali wtedy Galowie. Wydaje się, że można to nazwisko łączyć z miejscem, z którego przybyli (Gal to Francuz).

Akt małżeństwa z roku 1712 zawarty między Stanisławem Serafinkiem z Cekanowa a Marianną Czajczanką (Czajką) z Białocina (akt nr 9), Księgi metrykalne parafii Rozprza

Ze dziejami wsi od połowy XIX wieku połączone są rodziny Suwartów. Nazwisko Suwart odnotowywane jest w księgach metrykalnych parafii Rozprza – we wsiach Łochyńsko i Straszów oraz w parafii Ręczno – we wsi Dobrenice, od początku XVIII w. Jeden z Suwartów z Łochyńska osiedlił się we wsi, by dać początek rodzinie żyjącej tu do dziś.

Akt chrztu Jędrzeja Suwarta z roku 1834, który osiedlił się w Cekanowie.
Księgi metrykalne parafii Rozprza

Nie tak dawno opowiedziano mi legendę związaną z pojawieniem się Suwartów w Cekanowie. Pani Joanna Suwart  twierdzi, że: „Suwartowie wywodzą się z Anglii. Do Cekanowa trafiło 3 Suwartów, którzy wracali wraz z Napoleonem z Rosji, po nieudanej kampanii roku 1812. Osiedlili się w wiosce. Jeden z nich zamieszkał pod koniec obecnej wsi, gdzie do dziś mieszka rodzina Suwartów, drugi miał się osiedlić na Turleju, a trzeci w obecnej środkowej części wioski. Przy każdym ich gospodarstwie miał stanąć drewniany krzyż. Faktycznie trzy, metalowe krzyże stoją w tych miejscach aż do dziś (przedstawiam je na poniższych zdjęciach). Niestety zapiski w księgach metrykalnych obalają tę legendę.

W istocie nazwisko Suwart jest rzadkim nazwiskiem, obecnie nosi go 229 osób w Polsce. Na stronach internetowych bez trudu można znaleźć wywody na temat pochodzenia tego nazwiska. Ma mieć ono pochodzenie anglogermanskie (https://pl.wikipedia.org/wiki/Suwart). Dla mnie najbardziej logiczny jest wywód prof. Kazimierza Rymuta, który w swym „Słowniku historyczno-etymologicznym. Nazwiska Polaków” podaje nazwisko Suwart bez daty źródłowej, wywodząc je od niemieckiej nazwy osobowej Schuwart, tę od Schubert, a to z kolei od średnio-wysoko-niemieckiego schuoawürthe ‘szewc’. Nazwisko to rozpowszechniało się z zachodu na tereny polskie wraz z osadnikami niemieckimi. Prawdopodobnie przodkowie Suwartów z naszych okolic, przywędrowali z Zachodu, ale trudno jest ustalić datę ich przybycia. Mogło to być w XVII wieku lub dużo wcześniej. Wydaje się, że tutaj było gniazdo rodowe tej rodziny.

O tym, że to dość znaczący i majętny ród chłopski świadczyć mogą nazwiska fundatorów malowideł ze ścian kościoła w Milejowie. Pochodzą one z końca XIX lub I poł. XX w. Z informacji, które uzyskałam wynikać może, że fundatorami malowideł mogła być również rodzina Suwartów z wioski Siomki.

Dodam jeszcze, że kiedyś wieś znajdowała się w oddaleniu około 200 metrów od obecnych stodół i zabudowań po prawej stronie, jadąc od drogi Piotrków Tryb-Radomsko. Przy skrzyżowaniu na Bagno stał folwark i to właśnie od tego miejsca w kierunku rzeki Luciąży znajdowały się w/w zabudowania.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *