O Trepkach i Skrobkach -czyli z dziejów Bryszek

Dziś przedstawię Państwu mały wycinek historii wsi Bryszki przynależącej do parafii Mierzyn i leżącej w niewielkiej odległości od Mierzyna. Od wieków tzw. „dołek” był miejscem oddzielającym dobra Mierzyn od ziemi przynależącej do Bryszek. Nie ma już we wsi małego dworku i folwarku, choć wiem, że paru mieszkańców wsi bez problemu wskaże po nich miejsce.

By szukać śladów po dawnej wsi należy udać się do kościoła parafialnego w Mierzynie. To tutaj w jego kruchcie bocznej, widnieje niepozorna, mała tablica epitafijna wmurowana w ścianę z następującym napisem: „Tu leży Ewa z Malczewskich Trepczyna, żyła lat 80, umarła dnia 11 marca 1811 roku. Prosi o westchnienie”. Kim była owa postać? Ewa Trepczyna z domu Malczewska wraz ze swoim mężem Hieronimem Trepką byli ostatnimi przedstawicielami rodu Trepków w Bryszkach. Ród ten przez cały wiek XVIII dzierżył część Bryszek. Hieronim przeżył żonę o 4 lata, bowiem zmarł w roku 1815 we dworze swego syna Jana, będącego dziedzicem Ogrodzonej, w parafii Ręczno. Hieronim był drugim źródłowo potwierdzonym przedstawicielem Trepków. Przed nim był jego ojciec Mikołaj z żona Marianną Bukowiecką, którzy we dworze doczekali się 6 dzieci. Ostatnim był syn Jan, który opuścił wieś prawdopodobnie około 1805 roku. Wtedy to Trepkowie sprzedali swoją część wsi za 62500 złotych polskich wielmożnej Magdalenie z Jordanów Sucheckiej. Rodzina Sucheckich miała w tym czasie w swoich rękach Starą Wieś, Rajsko Duże i Małe, Tomawę, a także część Bryszek – w ten oto sposób wieś od tego momentu miała jednego właściciela – rodzinę Sucheckich: Magdalenę, a później jej syna Stanisława. Prawdopodobnie Ewa i Hieronim aż do śmierci Ewy dzierżawili dobra Bryszki – świadczy o tym fakt jej śmierci w tym miejscu. W zachowanym wykazie mieszkańców wsi przynależących do parafii mierzyńskiej z roku 1815 wyłania się wieś maleńka, licząca wraz dworkiem 9 domostw. Wśród nich była karczma prowadzona wtedy przez żydowską rodzinę Jakuba Parenczewicza. Mieszkał w niej również kowal Kazimierz Danielowicz z rodziną oraz dwie inne ubogie rodziny chłopskie. We wsi było 2 szewców: Maciej Gładysz oraz Ignacy Letz, 3 zagrodników z rodzinami: Ignacy Skrobek, Cyprian Skrobek, Marcin Krokwiński oraz komornik Michał Mokrosz. Wieś liczyła wtedy 58 osób i była jedną z najmniejszych w okolicach.

Pora teraz wspomnieć o rodzie Skrobków. Ród ten chłopski – bardzo liczny do dzisiaj – przynajmniej od połowy XVII wieku jest związany z ziemią rozpierską. Ich gniazdem rodowym jest wieś Bryszki, z niej przesiedlają się przedstawiciele rodziny do innych wsi w okolicy. Proces ten na dobre rozpoczął się z początkiem wieku XIX. Najstarszy poświadczony źródłowo przedstawiciel rodu to Tomasz Skrobek, który w roku 1672 zawarł związek małżeński z Agnieszką Olkowicz z Piczkowa, czyli Starej Wsi. Potomków Tomasza należy upatrywać wśród kolejnych znanych z imienia. Byli to: Krzysztof, Aleksy, Szymon, Tomasz, Stanisław. Niewątpliwie wszystkich łączyły bliskie więzy pokrewieństwa, a ich duża liczba świadczyć może o przynajmniej kilkupokoleniowym „wrośnięciu” w tę wieś. Pochodzenie nazwiska trudno jednoznacznie wyjaśnić, aczkolwiek należy jego pochodzenie upatrywać od słowa „skrobać”, co oznacza zdrapywać, brzydko pisać, drapać. Dla niektórych badaczy oznacza ono „skąpca, sknerę”, jest więc cechą charakteru, od którego być może wzięli nazwisko pierwsi go noszący. Wszyscy Skrobkowie, a jest ich wielu, przejeżdżając przez Bryszki winni mieć na uwadze fakt, że ich przodkowie tutaj rozpoczynali pisanie historii wielu pokoleń Skrobków.